این دروازه که در غرب خیابان پهلوی واقع شده بنای زیبائی است که از قطعات سنگ و آجر ساخته شده ، در طرفین مدخل آن ساختمان دو ستون مانند دیده میشود. قسمتی از بالای هلال سر در آن ریخته شده و از آنچه باقیمانده معلوم میشود که این بنای زیبا متعلق باواخر دوران مغول و بانی آن زوجه اباقاخان ایلخان مغولی است. در طرفین هلال سر در نقش دوشیر حجاری شده است ، حفاظت سردر مذکور بعهده شهرداری محل میباشد. 

بنائی است که بشکل برج مدور که با آجر ساخته شده ، ارتفاع آن 18 متر میباشد بدنه خارجی برج مزین بکاشیکاری فیروزه ای رنگ با اشکال هندسی است . این بنا در روی بنیان و شالوده سنگی قرار داده شده ، در دو طرف آن آثار دو سردر با خطوط کتیبه کوفی و حاشیه مقرنس باقیمانده است.  

ساختمان اصلی این بنا متعلق بقرن هشتم و تزئینات آنرا باواخر قرن نهم و اوائل دهم هجری نسبت میدهند. در این بنا کتیبه و تاریخی که معرف نام و نشان صاحب مقبره باشد در حال حاضر دیده نمیشود

این سنگ نبشته بخط پهلوی ( باغ نوروز ) کهدر کنار رودخانه فرعی و شرق میدان اصلی مشگین شهر واقع شده است و ده سطر آن تقریباً باقی و قابل قرائت میباشد، در عداد کتیبه های مهم بشمار میرود. 

این کلیسا در چهل کیلومتری تبریز واقع شده و بنای اصلی آن متعلق بقرن نهم میلادی ( سوم هجری قمری) است. نمای خارجی ساختمان آن مستطیلی شکل و با سنگ ساخته شده و سقف آن شیروانی میباشد. این بنا از لحاظ معماری قابل کمال توجه است.

مسجد جامع مرند که بنام بانی آن ابو سعید بهادرخان شهرت دارد، بسال 731 هجری قمری ساخته شده ، از مجموعه بنای قرن هشتم تنها محراب آن بصورت اصلی در شبستان مسجد باقیمانده است. این محراب از لحاظ گچبری و شکل ساختمان ستونهای مدور با حاشیه های مکرر و کتیبه های کوفی و رقاع و تناسب اندازه و نقوش ظریف و ریزه کاریهای دقیقی که در آن بکار رفته در عداد آثار بسیار ارزنده دوران مغول است. 

در لوحه سنگی سر در شبستان زمستانی ، تاریخ سال 740 هجری قمری بنظر میرسد که از مرمت مسجد حکایت میکند. 

مضمون کتیبه روی محراب که آنرا بزمان ابوسعید نسبت میدهد چنین است : « جدد من فواضل الانعام السلطان الاعظم مالک الرقاب الامم ابوسعید بهادرخان خلد الله ملکه فی سنه احدی و ثلاثین و سبعمائه هجریه . عمل العبد الفقیر نظام بند گیر تبریزی »

قلعه کهنه که در حد شرقی خیابان مشگین شهر و جنوب میدان عمومی شهر واقع شده مربوط باوائل دوره اسلام میباشد ، این بنا بشکل مستطیل و دارای 320 متر طول و 100 متر عرض است، قطر دیواره های آن در حدود یک متر و آثار ساختمان شش برج آجری با نقش و نگار لوزی شکل در اطراف آن دیده میشود که امروزه سه برج آجری آن در گوشه های قلعه باقیمانده ، اکنون قلعه کهنه در مالکیت ارتش شاهنشاهی است.  

این مسجد که در شانزده کیلومتری بنات و صدوشانزده کیلومتری تبریز واقع شده متعلق بقرن دهم هجری و زمان سلطنت شاه طهماسب صفوی و دارای تاریخ سال 951 هجری قمری است. اهم بنای این جامع شبستان آن است که کلاً دارای 36 ستون چوبی با سر ستونهای مقرنس و نقش و نگار میباشد و بر طبق کتیبه ، بانی مسجد دختر منصور بیک در زمان پادشاهی شاه طهماسب اول صفوی بوده است

این مسجد که در کوی سالارخانه قرار دارد از بناهای دوران صفوی و زمان شاه طهماسب اول میباشد، ستونهای داخل بنا و سقف مسجد از تیر چوبی بوده که دارای آثار نقاشی است . 

آرامگاه ملامعصوم که در 4 کیلومتری جنوب شهر مراغه واقعشده متعلق بقرن نهم هجری قمری میباشد. این آرامگاه دارای شبستان مستطیلی شکل و گنبد و حجرات و چندین غرفه و دهلیز و رواق میباشد. در درون شبستان  و بر بدنه های سنگی آن کتیبه هائی از آیات کلام الله مجید نقر شده و دارای مقرنس کاری نیز میباشد. 

این ستون مدور سنگی که دارای پنج متر طول میباشد بشکل استوانه ای برجای مانده ( قطر آن 60 سانتیمتر و پیرامون آن 9/1 متر است ) و متعلق بقرن نهم و تاریخ 864 هجری قمری میباشد. 

در روی این ستون سنگی نام بانی بنا و حجار آن بدین ترتیب نقر شده اس: 

« کتیبه حسن خلیل الدین شیخ مجاهد شیخ بایزید شیخ شهاب الدین ، عمل علی حجار» . هم چنین اسامی یکعده از اقطاب و اعاظم شیوخ صوفیه آن عهد در روی ستون حجاری شده که خوشبختانه باقی و قابل قرائت است.