گذراندن اوقات فراغت که جهانگردی نیز یکی از اشکال آن است، تابع دو متغیر زمان و مکان است. با توجه به این عامل، اشکال و شیوه‌های متفاوت و متنوعی از گذراندن اوقات فراغت به وجود می‌آید که هر کدام جایگاه خاص خود را دارند. بنابراین برای اینکه بتوان ویژگی‌های صنعت توریسم و فعالیت‌های آن را مشخص نمود، لازم است معیارها و ضوابط تقسیم‌بندی گذراندن اوقات فراغت را بازشناخت. بدین لحاظ دو عامل زمان و مکان در تقسیم‌بندی اشکال متنوع آن اهمیت زیادی دارند.

توریسم پدیده ای است که در آن دو عامل انسان و مکان نقش اساسی دارد. عامل مکان با توجه به شرایط محیط  طبیعی و جغرافیایی خود، موجبات حرکت و جابه‌جایی انسان را فراهم می‌سازد. عوامل و شرایط موثر در پیدایش حرکت های توریستی را می توان به دو دسته تقسیم کرد که در اصطلاح جغرافیای جهانگردی این عوامل را عوامل فرستنده و عوامل جذب کننده می‌نامند.

محیط انسان ساخت

بعد دیگر پدیده‌ی گردشگری محیطی است که انسان آن را ساخته است. محیط انسان ساخت در وهله‌ی نخست دربرگیرنده‌ی فرهنگ ساکنان آن منطقه است. فرهنگ مردم بازتاب ابعادی از توسعه‌ی گذشته و سبک زندگی کنونی است. فرهنگ تقریبا ویژگی بسیار ثابت یک مقصد است که نمی‌توان یا نباید آن را صرفا به دلیل توسعه‌ی گردشگری تغییر داد.

منابع طبیعی و محیط

یکی از اجزای اصلی این مدل که پایه و اساس بسیاری از مطالعات گردشگری است، مولفه‌ی منابع طبیعی و محیط است.

گردشگر

بی‌تردید گردشگر و تجربه‌ی سفر، قلب پدیده‌ی گردشگری است که وی هنگام بازدید از یک مقصد گردشگری در پی به‌دست آوردن آن است. برای این‌که مقصد بتواند تجربه‌های باکیفیت ارائه کند،

اجزای گردشگری و مدیریت گردشگری

گردشگری پدیده‌ای پیچیده است که توصیف مختصر آن بسیار دشوار است. هر نوعی از گردشگری باید دربرگیرنده‌ی اجزا و مولفه‌های سیستم گردشگری و فرآیندها و برآیندهای کلیدی باشد که در چارچوب گردشگری به وقوع می‌پیوندد.

اتاق ها و انبارها: دومین اثر مهم معماری نوشیجان ، دژ این مکان است که در یک پلان زمین صاف با اطاق نگهبانی هماهنگ گردیده و متصل به یک پلکان است و در طول ، چهار انبار تسلیحاتی موازی دارد. دژ، شامل حصار و بارو و اطاقهای مسکونی و انبار و مخازن می باشد که مجموعه ای به طول 25 و عرض 22 متر را فراگرفته اند.

کانادا

در تحقیقاتی که انجمن تحقیقات گردشگری کانادا تحت عنوان فصلی با نمونه‌ی آماری انجام می‌دهد و از سال ۱۹۷۸ آغاز شده‌است ویژگی‌های بازدید همان ویژگی‌های ارائه شده‌ی ایالات متحده آمریکا برشمرده شدند.

ایالات متحده امریکا

شورای غربی تحقیقات سفر در سال ۱۹۶۳ اصطلاح بازدیدکننده و بازدید را به کار برد. از طرفی، کمیسیون بررسی منابع گردشگری نیز در سال ۱۹۷۳ واژه‌ی گردشگر را تعریف کرد:

واژه‌شناسی مسافر در گردشگری بین‌المللی

برای بررسی تعریف گردشگری، بررسی مفهوم مسافر مقدم است. مسافر به هر کسی تلقی می‌شود که بین دو کشور یا مقصد در یک کشور سفر می‌کند.