گردشگری، ایران گردی، مدیریت جهانگردی
به قلم شهرزاد عابدینی
به سردبیری شهرزاد عابدینی
به سردبیری شهرزاد عابدینی
مقالات مدیریت گردشگری و توریسم به سردبیری شهرزاد میرزا عابدینی
Tourism management articles
Chief Editor: Shahrzard MirzaAbedini
کانادا
در تحقیقاتی که انجمن تحقیقات گردشگری کانادا تحت عنوان فصلی با نمونهی آماری انجام میدهد و از سال ۱۹۷۸ آغاز شدهاست ویژگیهای بازدید همان ویژگیهای ارائه شدهی ایالات متحده آمریکا برشمرده شدند.
ایالات متحده امریکا
شورای غربی تحقیقات سفر در سال ۱۹۶۳ اصطلاح بازدیدکننده و بازدید را به کار برد. از طرفی، کمیسیون بررسی منابع گردشگری نیز در سال ۱۹۷۳ واژهی گردشگر را تعریف کرد:
واژهشناسی مسافر در گردشگری بینالمللی
برای بررسی تعریف گردشگری، بررسی مفهوم مسافر مقدم است. مسافر به هر کسی تلقی میشود که بین دو کشور یا مقصد در یک کشور سفر میکند.
سازمان جهانی گردشگری به بررسی مفهوم گردشگری در حوزهای فراتر از تعاریف کلیشهای تعطیلات پرداختهاست. تعریفی که رسما پذیرفته شدهاست و به این صورت است:
فعالیتهایی که شخص در طی سفر و در زمان اقامت در محلی به جز محیط متعارف خود به مدت کمکتر از یک سال متوالی و با اهدافی چون گذراندن اوقات فراغت، کسب و کار و غیره انجام میدهد. اصطلاح محیط متعارف (معمول) جابهجاییهایی بین محیطهای سکونت معمول و سفرهای منظم و عادی بین محل اقامت و محیط کار را شامل نمیشود.
ب)گردشگری خروجی: بازدید ساکنان یک کشور از کشوری دیگر؛
منبع:گلدنر. چارلز. آر؛ ریچی. ج. آر (۱۳۹۲)؛ شناخت صنعت گردشگری اصول، رویهها و رویکردها؛ انتشارات مهکامه ۱۳۹۲؛ صص ۲۴-۲۵
هنگامی که سخن از گردشگری به میان میآید، ذهن ما ناخودآگاه به کسانی معطوف میشود که برای دیدن جاذبهای خاص، دیدار دوستان و اقوام، گذراندن تعطیلات و اوقات فراغت به سفر میروند. آنها ممکن است اوقات فراغت خود را با شرکت در فعالیتهای ورزشی، دوچرخهسواری، اسبدوانی، آواز خواندن، مطالعه کردن و قدم زدن در ساحل یا صرفا لذت بردن از طبیعت سپری کنند. البته اگر
صنعت گردشگری با رشد پویا، فعالیتهای جدید، مقصدهای جدید، فناوریهای جدید، بازارهای جدید و تغییرات سریع همراه است. گردشگران بیشماری در سراسر جهان در قالب بستههای مسافرتی و با کشتیهای تفریحی و فعالیتهای ماجراجویانه و برنامههای جذاب در حال سفرند.
تحقق گردشگری مستلزم فاصله گرفتن از محیط معمول زندگی است. از این رو حرکت و جابهجایی را باید یکی از مولفههای اصلی گردشگری دانست. همانگونه که سیستم گردش خون در بدن اکسیژن و مواد غذایی را به سلولها رسانده و مواد زائد را دفع میکند، حمل و نقل در گردشگری نیز گردشگر را به مقصد رسانده و به مبداء بازمیگرداند و ضامن حیات سیستم گردشگری است چرا که هیچ سفریبدون جابهجایی محقق نمیشود. این جابهجایی از طریق شیوههای مختلف حملونقل انجام میشود. همانطور که کولیر (۱۹۹۴) نیز اشاره دادر، حمل و نقل سه نیاز گردشگر را برطرف میکند:
از جمله ویژگیهای متمایز سفر کمشتاب میتوان به طی مسافت کوتاهتر، مصرف کربن کمتر و تاکید بیشتر بر تجربهی سفر اشاره کرد. این نوع گردشگری، اساساً رویکردی متفاوت نسبت به گردشگری دارد، تا جایی که میتوان رونق بیشتری را در دهههای آینده برای سفر کمشتاب متصور شد.
«سفر کمشتاب چارچوب مفهومی جدیدی است که جایگزینی را برای سفرهای هوایی و با خودرو پیشنهاد میدهد. در این نوع از سفر، مردم با شتاب کمتر و از طریق مسیرهای زمینی به سوی مقاصد سفر میکنند، در آنجا توقف طولانیتری دارند و کمتر جابهجا میشوند.» همچنین گردشگری کمشتاب عناصر تشکیل دهنده بیشتری را شامل میشود، مانند: «اهمیت تجربه سفر به (و درون) یک مقصد، استفاده از انواع وسایل نقلیه، خوردن و آشامیدن کمشتاب، کاوش سایتهای میراث و فرهنگ مقاصد با سرعتی کمتر و از همه مهمتر حمایت از محیطزیست».
سازمان جهانی گردشگری[1] در سال 1991 به بررسی مفهوم گردشگری در حوزهای فراتر از تعاریف کلیشهای تعطیلات پرداختهاست. تعریفی که رسماً پذیرفته شدهاست: فعالیتهایی که شخص در طی سفر و در زمان اقامت در محلی به جز محیط متعارف خود به مدت کمتر از یک سال متوالی و با اهدافی چون گذراندن اوقات فراغت، کسب و کار و غیره انجام میدهد. اصطلاح محیط متعارف (معمول) جابهجاییهای بین محیطهای سکونت معمول و سفرهای منظم و عادی بین محل اقامت و محیط کار را شامل نمیشود (گلدنر و ریچی، 1392: 24).
انواع گردشگری
آثار توسعه گردشگری در مناطق میزبان بیش از هر چیز خود را در فرآیندهای توسعهی اقتصادی و کالبدی نشان میدهد. برای درک این مطلب ابتدا باید عوامل اصلی شکل دهندهی الگوهای توسعه گردشگری و سپس چگونگی ترکیب این عوامل و اثرات آن در شکلگیری اشکال فضایی کاملا متفاوت گردشگری را آثار اقتصادی را نیز به همراه دارد. این آثار از محلی به محلی دیگربسته به سطح توسعه اقتصادی محل متفاوت است اما میتواند طیفی از آثار را بر تراز پرداختها، رشد اقتصادی ملی و منطقهای و ایجاد اشتغال را در برداشته باشد. متاسفانه گردشگری در مقابل تغییرات بسیاری از عوامل خارجی بیثبات نوسانپذیر است (برای مثال میتوان از عواملی چون تغییرات نرخ برابری ارز، نوسان قیمت نفت، بحرانهای سیاسی و تغییرات مد نام برد) و این به آن معناست که این صنعت نمیتواند شرایط پایهای محکمی را برای توسعه اقتصادی فراهم آورد. در کشورهای جهان سوم، گردشگری ممکن است میزان وابستگی خارجی را افزایش دهد و در بسیاری از موارد مشاغل ایجاد شده از کیفیت پایینی برخوردار باشند.
منبع: ضیایی، محمود؛ ۱۳۸۸؛ جغرافیای گردشگری؛ ص ۱۱۱