●پتانسیل های درمانی و طبیعی:
ایران نیز می تواند با مدیریت مناسب و اصولی به یک منبع ارزآور در کشور تبدیل شود. ایران به لحاظ میراث فرهنگی در رتبه دهم و از نظر آب و هوا در رتبه پنجم اما در زمینه جذب گردشگر بالای رتبه شصت و هفتم قرار دارد.
توریسم درمانی به صورت مستقل پس از ادغام سازمان میراث فرهنگی و سازمان ایرانگردی و جهانگردی در سال 1383 به پیشنهاد رئیس وقت سازمان، ایجاد شد. گفتنی است به ازای هر توریسم درمانی باید بین چهار تا پنج هزار دلار عاید کشور میزبان شود که این میزان در ایران بین سه تا چهار هزار دلار است.
●پتانسیل های آذربایجان شرقی در زمینه توریسم درمانی:
استان آذربایجان شرقی در شمال غربی کشور با دارا بودن امکانات تخصصی درمانی، چشمه های متعدد آب گرم، مجاورت با دریاچه ارومیه و کشورهای جمهوری خودمختار نخجوان، ارمنستان و نزدیکی به کشورهای ترکیه و عراق می تواند به عنوان یکی از قطب های توریسم درمانی محسوب شود که در این راستا نیز اقداماتی صورت گرفته است ولی متاسفانه بی توجهی به ارزآوری ای که این صنعت می تواند عاید کشورمان بکند سبب شده است که در استان آذربایجان شرقی به ویژه تبریز شاهد فعالیت برخی دلال ها که با سوءاستفاده از مسافران و بیماران کشورهای همجوار که قصد استفاده از امکانات درمانی این کلانشهر را دارند، باشیم.
دکتراحمدعلی خلیلی رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز نیز با تایید این سوءاستفاده ها از مهمانان خارجی در شهر گفت: «امیدواریم با ساماندهی وضعیت نمایندگی ها در کشورهای همجوار زمینه قطع فعالیت این چنین دلالی های را فراهم کنیم.»
وی با بیان اینکه پیرامون توریسم درمانی با کشورهای همجوار هماهنگی های لازم در حال انجام است، افزود: «در خصوص توریسم درمانی باید با فعال سازی بخش خصوصی، زمینه استفاده از امکانات درمانی موجود استان را فراهم کنیم. رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز ادامه داد: «برای دستیابی به این هدف نیز به آماده سازی زیرساخت ها نیاز داریم چون بدون داشتن زیرساخت های مناسب،نتیجه عکسی از بحث توریسم درمانی در کشور را شاهد خواهیم بود.»
گفتنی است هم اکنون تبریز با دارا بودن بیمارستان های دولتی و خصوصی به عنوان قطب درمانی استان های شمال غرب کشور محسوب می شود و همه روزه بیمارستان های این شهر میزبان بیمارانی از استان های مجاور و حتی کشورهای همجوار است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز معتقد است: «یکی از مهم ترین زیرساخت های لازم برای موفقیت در بحث توریسم درمانی، حفظ تکریم ارباب رجوع و نحوه رفتار پرسنل بیمارستان با آنان است.»
دکتر خلیلی ادامه داد: «اگر پرسنل، پزشکان و حتی نگهبان بیمارستان نحوه رفتاری مناسبی با بیماران نداشته باشند به حتم شاهد توسعه و گسترش این صنعت در کشور نخواهیم بود.»
وی با اشاره به مراجعه بیمارانی از شهرهای باکو، نخجوان و اربیل عراق به بیمارستان های خصوصی و دولتی استان گفت: «هم اکنون مهمانانی از کشورهای همجوار برای بهره مندی از خدمات درمانی وارد استان ما می شوند ولی در حوزه توریسم درمانی هدف فراتر از اینهاست چون بحث ارزآوری برای کشور مطرح است.»
وی با بیان اینکه اقدامات ایجاد دفتر نمایندگی جذب توریسم در استانبول، نخجوان و اربیل مراحل پایانی خود را سپری می کنند، گفت: «امیدواریم در آینده نزدیک شاهد فعالیت این دفاتر باشیم تا هر چه سریع تر دست دلالان از این حوزه قطع شود.»
کارشناسان معتقدند در حوزه توریسم درمانی، بخش خصوصی با توجه به اختیاراتی که دارد بهتر می تواند فعالیت کند.در تبریز نیز بیمارستان های خصوصی متعددی فعالیت دارند که در صورت تقویت زیرساخت های موجود می توانند به عنوان قطب های جذب توریسم محسوب شوند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز در این خصوص می گوید: «اراده مسوولان اجرایی استان برای تحقق توریسم درمانی در استان بسیار قوی است و در این خصوص تلاش داریم تا بخش خصوصی را فعال تر سازیم.»
وی افزود: «اگر خواستار رقابت در صحنه های بین المللی هستیم با کسری بودجه هایی که بیمارستان های دولتی همه ساله با آن مواجهند،نمی شود کاری از پیش برد به همین دلیل باید بخش خصوصی را در این حوزه فعال تر کرد.» به گفته برخی کارشناسان باید امکانات درمانی دولتی را بعد از اینکه نیاز داخلی رفع شد در اختیار مهمانان خارجی قرار داد که به حتم این رویکرد در راستای فعال سازی بیمارستان های خصوصی در حوزه توریسم درمانی موثر است.
●توسعه سرمایه گذاری در حوزه توریسم درمانی:
با نگاهی به رویکرد فعالیت کشورهایی مانند سنگاپور و هند در خصوص توریسم درمانی ما را به این مساله واقف می دارد که سرمایه گذاری در حوزه های مختلف این کشورها را پیشتاز توریسم درمانی در منطقه کرده است. در ایران نیز برخلاف وجود پتانسیل های بالای درمانی و طبیعی هنوز سرمایه گذاری های لازم برای تقویت توریسم درمانی صورت نگرفته است.
حسین فاضلی مدیر کل سابق دفتر طرح های توسعه تسهیلات معاونت سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری معتقد است: «متقاضی برای احداث مجتمع های توریستی - تفریحی با رویکرد درمانی در کشور وجود دارد که امیدواریم به زودی اقدامات اجرایی شان آغاز شود.»
فاضلی افزود: «در صورت تایید شدن طرح و ایده افراد متقاضی آنان امکان اجرا و سرمایه گذاری را پیدا می کنند.»
نورالدین پورموسی قلی معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی نیز توریسم درمانی را از جمله صنایعی دانست که به آن در کشور کمتر توجه شده است.
وی خاطرنشان کرد: «زمانی که فرد بیمار برای استفاده از خدمات درمانی یک شهر به آنجا سفر می کند، همراهانی نیز دارد که می توان آنان را توریسم نامید.»
پورموسی قلی امکانات و پتانسیل های درمانی و طبیعی استان آذربایجان شرقی را مطلوب خواند و افزود: «با تشکیل کمیته گردشگری سلامت در استان هماهنگی های لازم بین ارگان ها و دستگاه های مربوطه از جمله دانشگاه علوم پزشکی، سازمان تامین اجتماعی، نماینده دفتر خدمات مسافرتی، نماینده مراکز اقامتی و پژوهشگران عرصه سلامت و گردشگری صورت گرفت.»
وی در ادامه گفت: «برگزاری همایش سلامت در شهرستان مراغه در شهریور ماه سال 1386 نیز در همین راستا انجام گرفت.»
معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی با اشاره به مصوبات این کمیته گفت: «یکی از مصوبات که مراحل نهایی اش را سپری می کند، تعیین سه بیمارستان در تبریز به عنوان مراکز مطلوب برای گردشگران خارجی حوزه سلامت است.»
پورموسی قلی شناسایی بیمارستان های فعال در شهرهای میانه، مراغه، جلفا و کلیبر را به عنوان مبادی ورودی استان از دیگر مصوبات کمیته گردشگری سلامت استان آذربایجان شرقی خواند.
گفتنی است چشم انداز نهایی طرح توریسم درمانی این است که به کمک مدیریت و ساماندهی شبکه ای از مراکز درمانی، پزشکان، جراحان و پرستاران متبحر و کارآزموده به همراه مجموعه ای از منابع انسانی ارزشمند که قادر به ارائه خدمات در سطح جهانی خواهند بود در یک افق پنج ساله سالانه 10 هزار بیمار خارجی ساماندهی شوند.
گزارش : روزنامه سرمایه
