آخرین عکس های طبیعت و مناظر ایران
بهرام عابدینی
آخرین عکس های طبیعت و مناظر ایران
آخرین عکس های طبیعت و مناظر ایران
بهرام عابدینی
بهرام عابدینی
یکشنبه, 04 فروردين 1392 11:55
عکس هوایی-بوئین زهرا
بوئین زهرا ، شهرستانی در جنوب استان قزوین (با جمعیتی در حدود 000 ، 180تن در 1375ش ). از شمال به شهرستانهای قزوین و تاکستان ، از مشرق به شهرستان کرج (در استان تهران )، از جنوب به شهرستانهای ساوه (در استان مرکزی ) و رَزَن (در استان همدان ) و از مغرب به شهرستانهای ابهر و خدابنده (در استان زنجان ) محدود است . مشتمل بر بخشهای مرکزی ، شال ، رامند و آوج (آوه ) با چهارده دهستان است . چند شهر به نامهای شال ، دانسفهان ، آوج و بوئین (مرکز شهرستان ) دارد.
قسمتی از رشته کوه خرقان (با جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی ) و رشته کوه افشاریه (مرتفعترین قلّه به نام رامند با 580 ، 2متر در جنوب دهِ یَزن ) و کوه جوشالو (بلندترین قله حدود 070 ، 2متر در مشرق دهِ صادقلو در هفده کیلومتری جنوب شرقی بوئین ) در این شهرستان قرار دارد.
بادهایی که در بوئین زهرا می وزند عبارت اند از: 1) باد مِه / میه (باد بسیار سرد که از جهت شمال غربی و در تمامی فصول می وزد)؛ 2) باد راز (باد بسیار گرم که از جهت جنوب شرقی می وزد)، و مردم می گویند در سالی که باد راز زیاد باشد، انواع آفت نیز فراوان خواهد بود؛ 3) باد قاقازان ؛ 4) باد طالقان (آل احمد، ص 47ـ 48). اراضی مزروعی آن را خررود و قنات و چشمه ها آبیاری می کنند. از چشمه های مهم آن ، چشمه علی در نزدیکی ده کلَنجین (حدود 35 کیلومتری مشرق آوج ) است . زراعت در اراضی بوئین زهرا در واحدهای کار زراعی به نام بُنه * صورت می گیرد. به گزارش آل احمد (ص 24) محل سکونت هر بنه در یک ده مجزا و به نام همان بنه است ، حتی قبرستان هر بنه جداگانه است .
از گیا، گل گاوزبان ، خاکشیر، کاسنی ، قدومه (تودری ) و از زیا، آهو، روباه ، شغال ، خرگوش ، کبک ، تیهو و شاهین دارد. محصولات عمدة آن ، گندم ، جو، چغندرقند، پنبه ، پسته ، انگور، سیب و زردآلو است . دامداری آن اهمیت دارد و گوسفند نژاد افشار و مهربان آن مشهور است . از صنایع دستی ، قالی بافی ، گلیم بافی و جاجیم بافی دارد. دارای صنایع کوچک تولید خوراک دام و مایع پاک کننده است .
راه کرج ـ همدان و راه قزوین ـ ساوه از آن می گذرد. گردنة آوج (ارتفاع 260 ، 2متر) سر راه قزوین ـ همدان ، نزدیک شهر آوج در حدود 111 کیلومتری جنوب غربی شهر قزوین ، واقع است . بوئین زهرا، زیارتگاههایی به نام امامزاده محمد طاهر در آوج که پس از زلزله 1341 ش مرمت گردید، امامزاده جعفر در ابراهیم آباد ] نام محلی آن بِرمُوه [ و امامزاده علی اکبر سگزآباد ] نام محلی آن سزگوه [ دارد (ورجاوند، ص 266، 348؛ سازمان جغرافیائی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ، ص 12ـ 13). از آثار باستانی آن می توان از تپه لیا (در جنوب شرقی دهِ لیا و از دورة ساسانی و اسلامی در دشت آبی / دشتابی / دَستَبا/ دَستوا/ دَستَبی )، قره تپه سگزآباد، تپة دولت آباد (در یک کیلومتری جنوب شرقی بوئین )، برجهای دو گانة خرقان (در یک کیلومتری ده حصار قوشه امام یا حصار ارمنی ) و پل معروف به شاه عباسی در ده محمدآباد خرّه (در حدود 24 کیلومتری جنوب قزوین ) و چند کاروانسرای شاه عباسی از جمله در آوج و محمدآباد خرّه نام برد (ورجاوند، ص 265، 273، 315، 349؛ آل احمد، ص 19؛ حاجی آقا محمدی ، ص 125).
بوئین زهرا تعدادی آبادی تات نشین دارد (رجوع کنید به تات *
مردم آن به فارسی (غالباً تاتی ) و ترکی آذری تکلم می کنند (سازمان جغرافیائی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ، ص 46) و بیشتر آنها شیعة اثناعشری اند. از کل جمعیت در 1357ش ، 421 ، 37 تن (21%) شهرنشین و 774 ، 140 تن (79%) روستانشین بودند.
طبق قانون تقسیمات کشوری در 1316ش ، بوئین به عنوان بخش ، در شهرستان قزوین از استان یکم تشکیل شد. در تقسیمات کشوری 1329ش ، دهستان زهرا با 28 ده ، ذکر گردید و در تقسیمات کشوری 1355ش ، بخشهای بوئین و آوج جزو شهرستان قزوین ، در استان مرکزی بودند. در 1356ش ، امور شهرستان قزوین به زنجان منتقل شد. در تصویبنامة 21/6/1369ش هیئت دولت (نامة ش 82844/ت 141ک ، مورخ 14/7/1369ش معاون اول ریاست جمهوری به وزارت کشور)، بخش بوئین زهرا به مرکزیت شهر بوئین زهرا در شهرستان قزوین از استان زنجان ، شامل دهستانهای رامند جنوبی ، دشتابی شرقی ، دشتابی غربی ، زهرای بالا، زهرای پایین ، سگزآباد و شهرهای شال و اسفرورین تشکیل شد. در تقسیمات کشوری 1374ش ، بوئین زهرا و آوج جزو بخشهای قزوین در استان تهران ، آمده است و در 1375ش ، پیش از تصویب لایحة تشکیل استان قزوین ، بخش بوئین زهرا با بخش آوج ، با یازده دهستان ، شهرستان واحدی تشکیل دادند. مرکز بوئین زهرا شهر بوئین است که در دشتی در مشرق شهرستان ، در ارتفاع 210 ، 1 متری از سطح دریا، در حدود شصت کیلومتری جنوب شهر قزوین و حدود 140 کیلومتری مغرب شهر تهران ، قرار دارد (جمعیت آن طبق سرشماری 1375ش ، 980 ، 9تن است ). خررود از شمال آن می گذرد. حداکثر مطلق دمای آن به 4ر36 و حداقل آن به 10 زیر صفر می رسد. میانگین بارش سالیانه 158 میلیمتر است . آثار باستانی از جمله مشگین تپه (در شمال بوئین و منسوب به دورة ساسانیان ) و تپة قرابه قلا (قلعه خرابه ) در پیرامون آن دیده می شود. در زمین لرزه شدید شهریور 1341 ش ، که به منطقه بوئین زهرا آسیب فراوان رساند (امبرسز و ملویل ، ص 251)، شهر بوئین نیز آسیب زیادی دید، اما دوباره بازسازی شد.
پیشینه . بوئین زهرا منطقه ای قدیمی است . بنابر منابع ، در دورة ساسانیان بستام با سپاهی مرکب از صد هزار مرد برای جنگ با خسرو از دشت آبی عبور کرد (نولدکه ، ص 724). این ناحیه در مغرب تهران کنونی است و ایزدآباد ] احتمالاً یزدآباد [ به این ناحیه تعلق داشته است (همان ، ص 733). به نوشتة حمدالله مستوفی (1366ش الف ، ص 777) هنگامی که موسی بن بوقا (موسی بن بغا کبیر)، پس از هارون الرشید (حک : 170ـ193) حاکم ولایت قزوین شد، ناحیة زهرا از ری جدا و جزو قزوین گردید.
از نواحی قدیمی بوئین ، یزدآباد (محل کنونی آن دقیقاً مشخص نیست ) از دهستان دشت آبی ، سگزآباد (حدود هفده کیلومتری مغرب بوئین ) و ابراهیم آباد (حدود هجده کیلومتری بوئین و پنج کیلومتری شمال غرب سگزآباد) است .
در قرن چهارم ، کسی که از ری به زنجان (زنگان ) جز از راه قزوین می رفت ، از دهی به نام یزدآباد از توابع دَستبی می گذشت (اصطخری ، ص 214). در زمان خلفای اموی ، دستوا مرکز ضرابخانه بود و این ، در ناحیه ای بود که مهمترین قریة آن یزدآباد نام داشت (لسترنج ، ص 238). در همین زمان ، قسمتی از دستوا تابع ری و قسمتی دیگر تابع همدان بود و راه مستقیم ری به آذربایجان از آن می گذشت . در زمان خلفای عباسی ، دستوا تابع قزوین گردید.
به نوشتة حمدالله مستوفی در قرن هشتم ، شال و سگزآباد از دیههای معتبر قزوین بودند (1362ش ب ، ص 59) و آثار به دست آمده (ظروف سفالی ) در «قره تپه » سگزآباد نیز مشهور است (ورجاوند، ص 34). در دورة صفویه ، ابراهیم آباد ده بزرگ و پر محصولی بوده است (همان ، ص 264). در دورة قاجاریه در 1248 به نوشتة شیروانی (ص 262)، زهرا بلوکی از قزوین بود و حدود سی دِه آباد داشت . آبش از قنات و هوایش نیکو بود. سکنة آن بیشتر ترک و مابقی تاجیک ] =تات [ بودند و همه آبادیهای آن در زمین هموار قرار داشت . در 1310ش ، بلوک زهرا از لحاظ تقسیمات حکومتی جزو قزوین شمرده می شد و از جنوب به زرند و از مشرق به ساوجبلاغ تهران محدود بود. مرکز آن ، عصمت آباد (حدود نُه کیلومتری بوئین و سرجادة شاه عباسی ، معروف به جاده اصفهان ) بود (کیهان ، ج 2، ص 369، 371).
منابع : جلال آل احمد، تات نشین های بلوک زهرا ، تهران 1353 ش ؛ ابراهیم بن محمد اصطخری ، کتاب مسالک الممالک ، چاپ دخویه
منتشر شده در قسمت
جاده ها
برچسب های این عکس
