قابوس در سال 403 ه.ق یعنی 6 سال پس از ساخت این بنا به قتل رسید اما هیچ نشانه‌ای مبنی در دفن وی در این بنا وجود ندارد، بنابراین پژوهندگان بر آرامگاه بودن آن تردید دارند و بیشتر آنرا برج یادمانی و یا میل راهنمایی کننده‌ی مسافران می‌دانند. (تاریخ فرهنگ ایران؛ دکتر رضا نوری شادمهانی)
اتینگهاوزن و گرابر بر این باورند از آنجا که این بنا بدست یکی از اعضای خانواده‌ی زرتشتی نومسلمان ساخته شده‌بود و هنوز پیوندهایی با سنت‌های پیش از اسلام داشت، می‌توان منشا آنرا در بعضی از آثار یادبودی مزدایی پیگیری کرد.
این بنا بلندترین برج تمام آجری جهان و بلندترین و قدیمی‌ترین آرامگاه برجی شکل ایران محسوب می‌شود، مصالح بنا آجر و ساروج است و تماما از آجر قرمز ساخته شده‌بوده که به مرور زمان آجرها تغییر رنگ دادند و برنزی شدند. این اثر از اولین نمونه‌هایی‌ست که مرز میان سبک رازی و خراسانی محسوب می‌شود و مربوط به اوایل دوره‌ی سبک رازی می‌باشد، که از خصوصیات آن آجر با بهترین کیفیت است. بنا بروی تپه‌ای خاکی به ارتفاع 15 متر از سطح زمین ساخته شده و ارتفاع برج بدون احتساب تپه‌ی زیر آن 55 متر می‌باشد و دارای دو بخش است:
1)پی بنا و یا پای بست آن و بدنه‌ی مضرس با نقشه‌ی ستاره‌ای شکل (10 ترک)
2)گنبد مخروطی به ارتفاع 18 متر
پی سازی بنا بروی زمین سخت تا ارتفاع 15 متر با آجر و مصالح مشابه انجام شده مکتوب است که درون پای‌بست سردابی وجود داشته که بر اثر کاوش و جستجوی برای گنج از میان رفته‌است.
بدنه ی برج که بنایی مضرس (دندانه دار) دارای 10 ترک بوده با فواصل معین که هر کدام 1.34 متر از هم فاصله دارند.
گنبد مخروطی شکل با آجرهای مخصوص دنباله‌دار کفشکی شاخته شده و دوپوسته می‌باشد. گنبد درونی بصورت نیم تخم‌مرغی و از آجر معمولی است.
دو ردیف کتیبه‌ی کوفی بصورت کمربند دورتادور بنا را آراسته که یکی از آن‌ها در ارتفاع 8 متری و دیگری در زیر گنبد مخروطی است، نوع نوشته‌ها ساده است و حروف آراستگی ندارند.
در ضلع جنوبی بنا یک در ورودی تعبیه شده است که 5.1 متر عرض و 5.55 متر ارتفاع دارد و درون طاق آن مقرنسی است که از اولین نمونه‌های مقرنس‌کاری در ایران و بناهای اسلامی محسوب می‌شود.
این بنا تا به امروز 3 بار مرمت و بازسازی شده‌است؛ در سال 1349 تعمیرات اساسی بروی آن انجام گرفت و در سال 2012 در سی و ششمین اجلاس یونسکو به عنوان میراث جهانی به ثبت رسیده است.
