عوامل فرستنده، مجموعه شرایطی است که موجبات پیدایش یک حرکت و جریان جهانگردی را در نقطه مبدا فراهم می سازد. این عوامل از امکانات و رفاه مادی از یک سو و مشکلات زندگی شهری از سوی دیگر ناشی می‌شوند.

عوامل جذب کننده نیز مجموعه شرایط و پدیده‌هایی هستند که هر یک می‌توانند به عنوان جاذبه‌های توریستی مدنظر باشند. این عوامل شامل جاذبه‌های طبیعی و چشم‌اندازهای جغرافیایی، یا رمان‌های تاریخی، جاذبه‌های فرهنگی، مذهبی و نظایر آن می‌باشند.

شدت و ضعف عوامل فرستنده و جذب کننده با حرکت‌های توریستی رابطه مستقیم دارد و هر قدر این عوامل از توانمندی بیشتری برخوردار باشند به حرکت‌های توریستی قوت می‌بخشند. امروزه شهرهای بزرگ جهان از این نظر که دارای جمعیت زیادی هستند به عنوان مبدا حرکت‌های توریستی به شمار می‌آیند، زیرا نیاز به فراغت و مسافرت به لحاظ مشکلات زندگی شهری و خستگی‌های ناشی از کار و تلاش برای تعادل بخشی به حیات جوامع شهری یک امر ضروری و اجتناب ناپذیر است. از سوی دیگر می‌توان گفت به لحاظ اینکه شهرها به عنوان کانون‌های تمرکز جمعیت و فعالیت محسوب می‌شوند و بعضا از گذشته‌های دور شکل گرفته و دارای مظاهر تمدنی کهن و جاذبه‌های توریستی و فراغتی و امکانات خدماتی و رفاهی-تفریحی هستند به عنوان مقصد حرکت‌های توریستی، اماکن تاریخی، فرهنگی، مذهبی و سایر امکانات مورد نیاز توریست‌ها، از جمله عواملی است که حرکت‌های توریستی را به سوی شهرها منتهی ساخته است. در پاره‌ای از کشورها حرکت سالیانه میلیونها توریست داخلی و خارجی به شلوغی شهرها، ناامنی جاده‌ها و آلودگی محیط‌های طبیعی در ماه و فصل معین می‌انجامد. جهت حرکت این گونه توریست‌ها دیدار از بازارهای محلی، اطلاع از شکل زندگی مردم، مشاهده و خرید صنایع دستی و بومی، آگاهی از ورزش‌ها و بازی‌های محلی، دیدار از معابد و مساجد، اطلاع از کیفیت و عملکرد ادیان و مذاهب، گردش در پارک‌های ملی و نواحی زیبای طبیعی شهر، آشنایی با خصیصه‌های فولکوری کارهای دستی، آثار و بناهای تاریخی و موزه‌ها می‌باشد.

منبع: رضوانی، علی اصغر (۱۳۷۹)؛ جغرافیا و صنعت توریسم؛ انتشارات پیام نور، چاپ دهم ۱۳۹۰؛ صص ۴۶-۴۷